Hidrojen Ekonomisinde Bor
Türkiye bor mineralleri açısından zengin bir ülkedir. Bor minerallerinin nihai ürüne dönüştürülmesi değerini daha da arttırıyor. Ülkemizde bu konuda önemli adımlar atılıyor. Gerek üniversitelerimizde gerekse araştırma enstitülerinde bor konusunda birçok proje gerçekleştirildi ve araştırmalar devam etmektedir. Yirmi birinci asrın Hidrojen Çağı olduğunu gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler kabul etmiş durumda. Bugün 20’yi aşan ülke Hidrojen Yol Haritalarını ve stratejilerini yayınlamış durumda. Diğer ülkeler de yol haritalarının hazırlığı içinde. Bunun önemli nedenlerinin başında geleni fosil yakıtlara bağımlı olmadan, her ülkenin kendi kaynaklarını değerlendirerek hidrojen üretimine, teknolojik gelişmeyle, artık olanak sağlanabilinmesidir. Hidrojen önemli bir kimyasal ve aynı zamanda önemli bir enerji taşıyıcıdır.
Hidrojen Teknolojileri Derneği 2014 yılında kurulmuştur. Her yıl düzenlenen ulusal ve uluslararası kongrelerle hidrojen teknolojisindeki bilimsel gelişmeler paylaşılmaktadır. Derneğimiz ayrıca Türkiye’nin Hidrojen Yol Haritası ve Stratejisine kaynak olmak amacıyla raporlar hazırlamaktadır. Bu çerçevede “Hidrojen Ekonomisinde Bor” başlıklı bu raporu hazırladık. Ülkemizde ve dünyada pek çoğunu burada kaynak gösteremediğimiz makale ve raporlar yayınlanmıştır. İlgilenenler 2022-2023 yıllarında yayınlanan derleme makalelerde ilave kaynaklara ulaşabilir. Yine de bir rapor için 500’e ulaşan kaynak sayısıyla okuyucuya yararlı olmayı umuyoruz.
Bu Raporda amacımız hidrojen ekonomisinde borun gelişmekte olan önemini vurgulamaktır. Bu amaca yönelik olarak hidrojen sisteminde yer alan ve alması olası bor kimyasallarının, özellikle sodyum borhidrür ve amonyak boranı ele aldık. Uygulamalar henüz sınırlı olmakla birlikte her geçen gün artmaktadır ve yeni sistemler tasarlanmaktadır.
Bu raporun hazırlık sürecinde büyük bir değer katan, bilgi birikimi ve uzmanlığıyla önemli katkılarda bulunan; katalizör sentezi ve hidrojen üretimi konusundaki derinlemesine analizi ile kapsamlı üçüncü bölümü yazan Sayın Prof. Dr. Saim Özkar’a içten teşekkürlerimizi sunarız. Kendisinin değerli katkılarıyla hazırlanan bu rapor, ilgili sektördeki profesyoneller, araştırmacılar ve öğrenciler için önemli bir başvuru kaynağı olacaktır.
Veri taramasını, biçimsel yapının düzenlenmesini ve şekillerin çizilmesinde yardımcı olan sevgili öğrencilerimiz Merve Yılmam, Aysu Akbulut, Beyza Nida Nusran ve Merve Yıldırım’a teşekkür ederiz.
Dileğimiz bu raporla araştırmacıların ve ilgilenenlerin bor kullanan hidrojen sistemlerine dikkatlerini çekebilmektir.
Prof. Dr. İnci EROĞLU
Prof. Dr. Aysel KANTÜRK FİGEN